⛳ Basit Makineler 8 Sınıf Konu Anlatımı

8SINIF(LGS) FEN BİLİMLERİ KONU ANLATIMI; 1. ÜNİTE: MEVSİMLER VE İKLİM - Test 1 - Sayfa 9 Çözümler 1. ÜNİTE: MEVSİMLER VE İKLİM - Test 2 - Sayfa 11 Çözümler ÜNİTE: BASİT MAKİNELER - Test 44 - Sayfa 143 8 Sınıf Fen Bilimleri Konu Anlatım Föyleri. 8.Sinif Fen Bilimleri TESTLER; KONU ANLATIMI; MEVSİMLER VE İKLİM - 1 - Test 1 - Sayfa 7 Çözümler MEVSİMLER VE İKLİM - 2 - Test 2 - Sayfa 15 BASİT MAKİNELER - 1 - Test 21 - Sayfa 167 KonuAnlatımı (342) Çözümlü Sorular (106) Önemli Sorular . 140 konu içerisinde, 591 özel ders, 4 sınav, 4 haber bulunmaktadır. TYT Konular (140) Sınavlar (4) Temel Basit Makineler (4) Atışlar (6) İtme Momentum (5) Dairesel Hareketler (6) 8SINIF 8.SINIF BASİT MAKİNELER KONU ANLATIMI 8.SINIF FEN KONU ANLATIMLARI LGS FEN KONU ANLATIMLARI. SınıfFen ve Teknoloji - Basit Makineler - Konu Anlatımı - Kuvvet ve Enerji - Uyanan Gençlik Toggle navigation Uyanan Gençlik. Ana Sayfa Yardım Sınıf Fen ve Teknoloji - Basit Makineler - Konu Anlatımı 0 Yanıt; 2196 Gösterim; 0 Üye ve 1 Ziyaretçi 8Sınıf Basit Makineler PDF Konu Anlatım Çalışma Kağıdı. 8. SINIF İÇERİKLERİ – FEN AKTİVİTE. SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA Yaşamın ve canlılığın devamı için doğal kaynaklardan faydalanırız. Doğal kaynakların verimli kullanılması günümüz dünyasının en büyük sorunları arasında yer alır. Düzensiz 8 Sınıf Türkçe Dersi 1. Genel Deneme Sınavı Deneme Sınavı; Doğu ve Güney Cepheleri Soruları; Önceki Sonraki. içinde 8. Sınıf Fen Bilimleri. 8. Sınıf Fen Bilimleri Konu Anlatımı. Yazar Biruni Mart 22, 2020, 4:40 pm 2.1k Views. 0 share; ÜNİTE: BASİT MAKİNELER . Kasnaklararasındaki iletişimi kayışlar sağlar. Kasnaklarda kuvvet, birinden diğerine kayışla aktarılır. Dikiş makinelerinde ve patoz makinasında kasnak bulunur. Çalışma mantığı dişli çarklar ile tamamen aynıdır. Ancak bu basit makinelerin dişleri yoktur ve kuvvet, bir kasnaktan diğerine kayışla aktarılır. TWEET. 8Sınıf Basit Makineler Ders Notu Özeti. Bağlantı Adresi: 8.Sınıf Basit Makineler Ders Notu Özeti İndir. Son düzenleme: Cuma, 26 Ağustos, 2016 - 01:19 4.Adaptasyon (Çevreye Uyum) - Konusu Ders Anlatımı - Konu Anlatımı - Konu Özeti (Uzaktan Eğitim) Videosu. Mar 10, 2021. 0. Ders Notları / Özetler. Bölüm 2: Sesin Farklı 8Basit Makineler -1 konu anlatım föyü (@sabahattinhocafen) sabahattin Akyol. Orta. Basit makineler 2. Kısım (çıkrık, dişli, kasnak, bileşik mak) -Sabahattinakyol-. sabahattin Akyol. Orta. BasitMakineler Konu Anlatimi Basit Makineler Konu Anlatimi - ANA SAYFA; PLANLAR; YAZILILAR; TEST ÇÖZ; TEST İNDİR; K ON U ANLATIMI; SUNULAR; RESİM; VİDEO; YAZILAR; LGS DENEME; İLETİŞİM; MENÜ Dosyalar || 7.Sınıf Konu Özetleri Basit Makineler Konu Anlatımı SınıfMatematik Konu Anlatımlı Final Yayınları Kolektif. 67,00 TL %33. 44,89 TL. 8. Sınıf Matematik Mantık Muhakeme Serisi Beyin Takımı Yayınları Beyin Takımı Yayınları. 41,00 TL %15. 34,85 TL. 8. Sınıf Matematik Kazanım Odaklı Etkinlik Defteri 2UAn1. Kaldıraç Bir destek ve bu desteğin üzerindeki dayanıklı bir çubuk yardımı ile çeşitli yüklerin kaldırılmasını sağlayan basit makinelere kaldıraç denir. Kaldıraçta, uygulanan kuvvetin destek noktasına olan uzaklığına kuvvet kolu, yükün destek noktasına olan uzaklığına ise yük kolu denir. Yükü kaldırmak için uygulanan kuvvete giriş kuvveti, aktarılarak yükü dengeleyen kuvvete çıkış kuvveti denir. Kaldıraçta Yük ve Kuvvet Kolu Kaldıraçta uygulanan giriş kuvvetinin çıkış kuvvetine oranı her zaman yük kolunun kuvvet koluna oranına eşit olur. Bu ilişki sayesinde, kuvvet kolu yük kolundan uzun tutularak küçük kuvvetler ile büyük ağırlıklar kaldırılabilir. Bu duruma kuvvetten kazanç denir. Ancak, kuvvet kolunun yük kolundan büyük olduğu durumlarda, kuvvetin aldığı yol yükün aldığı yoldan fazla olacağından, kuvvet yükten daha fazla yol alır. Bu duruma da yoldan kayıp denir. Yük kolu kuvvet kolundan büyük olursa bir yükü kaldırabilmek için yükün ağırlığından daha büyük kuvvet uygulamak gerekir. Diğer bir ifadeyle kuvvetten kayıp olur. Bu durumda, kuvvet kolu yük kolundan kısa olacağından, yoldan kazanç olur. Kaldıraçlar; destek noktasının, yükün ve kuvvetin yerine göre değişiklik gösterir. Birbirinden farklı olan bu kaldıraç türleri farklı amaçlar için kullanılabilir. Yükün Ortada Olduğu Kaldıraç Tipi Yük ortada ise; Yük, kuvvet ile destek noktası arasında ise kuvvet her zaman destek noktasına yükten daha uzakta olur. Bu durumda, kuvvetten kazanç yoldan kayıp olur. El arabası, ceviz kıracağı örnek verilebilir. Desteğin Ortada Olduğu Kaldıraç Tipi Destek ortada ise; Destek noktası, yük ile yükü kaldırmak için etki eden kuvvet arasında iken kuvvet kolunun yük koluna göre uzunluğu az ya da çok olabilir. Buna göre, kuvvetten kazanç ya da kayıp değişebilir. Tahterevalli, makas, pense örnek verilebilir. Aşağıda desteğin ortada olduğu durum ile ilgili simülasyon/animasyon ve oyun verilmiştir, inceleyiniz. Kuvvetin Ortada Olduğu Kaldıraç Tipi Kuvvet ortada ise; Kuvvet, yük ile destek noktası arasında ise yük her zaman destek noktasına kuvvetten uzakta olur. Bu durumda, kuvvetten kayıp yoldan kazanç olur. İnsan kolu, cımbız, maşa örnek verilebilir. Kaynak EBA Bu yazıda neler okuyacaksınız?Kuvvet Kazancı Nedir ?A- Makaralar3. PalangalarB-KaldıraçlarC- Eğik Düzlem RampaD- ÇıkrıkE- Diğer Basit Çarklar Dişliler2. Kasnak3. Vida4. TekerlekBileşik Makine Basit Makineler Önerilen Süre 10 ders saati Konu / Kavramlar Sabit makara, hareketli makara, palanga, kaldıraç, eğik düzlem, çıkrık, basit makinelerin kullanım alanları Basit makinelerin sağladığı avantajları örnekler üzerinden açıklar. a. Basit makinelerden, sabit makara, hareketli makara, palanga, kaldıraç, eğik düzlem ve çıkrık üzerinde durulur. b. Dişli çarklar, vida ve kasnakların da birer basit makine olduğu görsellerle belirtilir, ayrıntıya girilmez. c. Basit makinelerde işten kazanç olmadığı vurgulanır. ç. Matematiksel bağıntılara girilmez. Basit makinelerden yararlanarak günlük yaşamda iş kolaylığı sağlayacak bir düzenek tasarlar. Öncelikle tasarımını çizimle ifade etmesi istenir. Şartlar uygunsa üç boyutlu modele dönüştürmesi istenebilir. Basit Makine nedir ? Çok az parçadan oluşan ve yalnızca tek bir kuvvet çeşidini kullanan makineler, “Basit makine” olarak adlandırılır. Basit Makinelerin Özellikleri Basit makinelerde, uygulanan kuvvetin büyüklüğü şiddetini ve yönü değiştirilerek iş yapma kolaylığı sağlanır. Basit makinelerde yoldan, hızdan, kuvvetten, zamandan kazanç olabilir ama iş veya enerjiden kazanç sağlanamaz. Kuvvetten kazanç varsa, yoldan aynı oranda kayıp vardır. Yoldan kazanç varsa, kuvvetten aynı oranda kayıp vardır. Yapılan işi farklı enerjilere çevirebilir. Enerji dönüşümü olabilir. Basit makineye uyguladığımız kuvvete giriş kuvveti, basit makineden elde ettiğimiz kuvvete de çıkış kuvveti denir. Basit makineler enerji tasarrufu sağlamaz. Az enerji ile fazla iş yapılamaz. Kuvvet Kazancı Nedir ? Giriş kuvveti, çıkış kuvvetinden küçük ise kuvvet kazancı vardır. Uygulanan kuvvet, yükten küçük ise kuvvet kazancı vardır. Kuvvet kazancı= Yük/Kuvvet veya Kuvvet kolu/Yük kolu dur. Kuvvet kazancı 1’den büyük ise kuvvet kazancı vardır, küçükse kuvvetten kayıp vardır. 100 Newton ağırlığındaki cismi 50 Newton kuvvet uygulayarak kaldırdığımızda kuvvet kazancı elde ederiz. A- Makaralar Çevresinden bir ip geçirilen, bir eksen etrafında dönebilen ve cisimleri yükseğe kaldırmak için kullanılan basit makinelere makara denir. 1. Sabit Makaralar Sabit bir yere asılarak kullanılan makara çeşidine sabit makara denir. Uygulan kuvvet, yükün ağırlığına eşittir. Yük = Kuvvet Sabit makaralar kuvvetin yönünü değiştirir.Kuvvet aşağı yük yukarı hareket etmektedir. Kuvvetten ve yoldan kazanç sağlanamaz. Kuvvet kazancı = 1 Sabit makaralar, sadece kuvvetin yönünü ve doğrultusunu değiştirdikleri için iş yapma kolaylığı sağlar. Makaranın ağırlığı kuvveti ve yükü değiştirmez. Makara çapı kuvvete etki etmez. Makaradan çekilen ipin yönü kuvveti etkilemez. Sabit Makara Kullanım Alanları Bayrak direğinde İnşaatta Gemide Kuyuda Dağcılar Stor perde de sabit makara kullanılmaktadır. 6 N’luk yükü kaldırabilmek için 6 N’luk kuvvet uygulanması gerekmektedir. 2. Hareketli Makaralar Hareketli makaralar da yük, makara ile beraber hareket eder. Kuvvetten iki kat kazanç yoldan iki kat kayıp vardır. Kuvvet kazancı = 2’dir. Yükü 2 metre yukarı çıkarmak için, ip 4 metre çekilmelidir. Hareketli makarada kuvvetin yönü değişmez. Yük ile kuvvet aynı yönlüdür. F = Yük / 2 Kuvvet yükün yarısıdır. Makara ağırlığı önemsendiği durumlarda makara ağırlığı yüke ilave edilir. Makara çapı kuvveti etkilemez. 3. Palangalar Hareketli ve sabit makaraların birlikte kullanıldığı sistemlerdir. Kuvvetten kazanç yoldan kayıp vardır. Kuvvet kazancı hareketli makara sayısına göre değişir, sabit makara etkilemez. Kuvvetin yönü çekilen ip aşağı yönlü ise değişir, yukarı yönlü ise değişmez. Palangalar sabit noktaya bir yerden bağlanmıştır. Palangalar hareketli ve sabit makaradan oluşan bileşik makinedir. Not Makaralarda aynı iplerdeki gerilmeler eşittir. Kuvvet = Toplam yük / Yükü çeken ip sayısı F = P / Yükü çeken ip sayısı Palangalarda kuvvet nasıl bulunur ? Hareketli ve sabit makaralar arasına çizgi çekilir. Aralarındaki ip sayılır. En son ip aşağı yönlü ise sayılmaz, yukarı yönlü ise sayılır. Yük ip sayısına bölünür. Örnek Aşağıdaki palangada 120 N yükü kaç N’lik kuvvetle çekebiliriz, kuvvet kazancı nedir? Cevap Yukarıdaki palangada yükü çeken ip sayısı 4 olduğu için F=P/4 olur. Son ip aşağı yönlü olduğu için yükü çekmemektedir. Kuvvet = 120/4 = 30 N Kuvvet kazancı = Yük/Kuvvet Kuvvet kazancı = 120/30 = 4 [collapse] Palanga Kullanım Alanları Vinç Asansör gibi araçlarda kullanılır. B-Kaldıraçlar Kaldıraçlar destek denilen sabit noktalar üzerinde hareket eden çubuklardır. Kuvvet kolu Kuvvet uygulanan nokta ile destek noktası arasındaki kola kuvvet kolu denir. Kuvvet kolu ne kadar uzunsa kuvvet kazancı o kadar fazla olur. Yük kolu Destek ile yük arasındaki kola ise yük kolu adı verilir. Kaldıraçlarda formül Kuvvet x Kuvvet kolu = Yük x Yük kolu Kaldıraçlar destek noktasının yerine göre tek taraflı kaldıraçlar ve çift taraflı kaldıraçlar olmak üzere ikiye ayrılır. Çift taraflı kaldıraçlar da ise destek aradadır. Tek taraflı kaldıraçlar da iki çeşittir. Kuvvet arada, yük arada Üç çeşit kaldıraç vardır. 1. Tip Kaldıraçlar Destek arada Bu tip kaldıraçta destek noktası; Tam ortada ise kuvvetten kazanç yoktur. Yük ile kuvvet birbirine eşit Yüke yakın ise kuvvetten kazanç vardır. Kuvvet kolu uzun, yük kolu kısa Kuvvete yakın ise yoldan kazanç vardır. Kuvvet kolu kısa yük kolu uzun Destek arada olan kaldıraçlar kuvvetin yönünü değiştirir. Destek Arada Olan Kaldıraca Örnekler Kerpeten Keser Çivi sökerken Karga burun Pense Makas Tırnak makası Bağ makası Levye Sandal küreği Tahterevalli Manivela Eşit kollu terazi Mandal Demir kesme makası desteğin arada olan kaldıraçlardır. 2. Tip Kaldıraçlar Yük arada Yük kuvvet ile destek arasındadır. Bu tip kaldıraçlarda kuvvetten kazanç, yoldan kayıp vardır. Kuvvet kazancı 1’den büyüktür. Kuvvetin yönü değişmez. Yük Arada Olan Kaldıraca Örnekler El arabası Gazoz açacağı Ceviz kıracağı Menteşeli kapı Pencere Buzdolabı kapağı Kâğıt delgeç Kağıt kesme makinesi Giyotin yükün arada olduğu kaldıraçlardır. Not Bazı kağıt delgeçlerinde destek arada olabilir. Not Gazoz açacaklarının genelinde yük aradadır, ancak destek arada kullanılanları da vardır. 3. Tip Kaldıraçlar Kuvvet arada Kuvvet, yük ile destek arasındadır. Bu tip kaldıraçlarda kuvvetten kayıp, yoldan kazanç vardır. Kuvvetin yönü değişmez. Kuvvet kazancı 1’den küçüktür. Kuvvet Arada Olan Kaldıraca Örnekler Kürek Bir elimizle destek verip, diğer elimizle aradan kuvvet uygularken Cımbız Maşa Tenis raketi Tel zımba Olta Kalem Yazı yazma Kolumuz ve bacağımız Çekiç Çivi çakarken Alt çene kemiği kuvvetin arada olduğu kaldıraçlardır. Not Kolumuzu kullanırken omuz da destek olarak kullanılabilir. C- Eğik Düzlem Rampa Ağır bir yükü yukarıya çıkarmak için eğik düzlem kullanılır. Formül Kuvvet X Kuvvet Yolu = Yük X Yük Yolu F x l = P x h Fil Pastaya Hasta Eğik düzlemde daima kuvvetten kazanç yoldan kayıp vardır.Sürtünme ihmal edilecek Kuvvetin yaptığı iş ile yükün yaptığı iş eşittir. Yükü eğik düzlemle ya da aşağıdan yukarı çıkarmanın iş bakımından farkı yoktur. Eğik düzlemde kuvvetin yönünü değişmektedir. Eğik düzlemin boyu uzadıkça eğim azaldıkça kuvvetten kazanç, yoldan kayıp artar. Eğik Düzlem Kullanım Alanları Kama, eğik düzlemden oluşan basit makinedir. Balta İğne Kaydırak Merdiven Kaykay pisti Vida Engelli rampası Murç keski Bıçak Düz tornanın ucu eğik düzlemdir. D- Çıkrık Dönme eksenleri aynı, yarıçapları farklı, bir eksen etrafında dönebilen içi içe geçmiş silindirlere çıkrık denir. Silindirlerin dönme yönleri ve dönme sayıları eşittir. Çıkrıkta kuvvetten kazanç, yoldan kayıp vardır. Kuvvet kolunun uzunluğu arttıkça kuvvet kazancı artar.Daha az kuvvet uygulanır. Silindirin yarıçapı arttıkça kuvvet kazancı azalır.Daha fazla kuvvet uygulanır. İş ve enerjiden kazanç yoktur. Kuvvetin yönü ile yükün hareket yönü aynıdır, çıkrıkta kuvvetin yönü değişmez. Çıkrık formülü Kuvvet x Kuvvet Kolu = Yük x Yük Kolu F x R = P x r Çıkrık Kullanım Alanları Kuyu çıkrığı Kıyma makinesi Anahtar İngiliz anahtarı Kapı kolu Kapı tokmağı El matkabı Direksiyon Musluk Tornavida Olta mekanizması Bijon anahtarı Bisiklet pedalı Kalemtıraş makinesi Kahve değirmeni El mikseri çıkrığa örnek olarak verilebilir. E- Diğer Basit Makineler Çarklar Dişliler Bisiklette, fabrikalarda, motorlu araçlarda, saatte bol miktarda bulunur. Dişlilerde; çapı büyüdükçe diş sayısı da artar. Doğru orantılı diş sayısı arttıkça dönme sayısı azalır. Ters orantılı Dişli Çarklarda Formül n Tur sayısı r Yarıçap n1 x r1 = n2 x r2 Birbirine temas halinde olan iki dişlide büyük dişlide fazla diş bulunur. Küçük dişlide az diş bulunur. Büyük dişli az, küçük dişli çok döner. Örnek Büyük dişlinin yarıçapı 52 cm, küçük dişlinin yarıçapı 13 cm’dir. Büyük dişli 4 tur döndüğünde küçük diş kaç tur döner? Cevap n1 x r1 = n2 x r2 formülünden 52 x 4 = 13 x n2 208/13 = 16 tur döner. Büyük çarkın çapı, küçük çarkın çapının 4 katıdır. Büyük dişli 1 tur döndüğünde, küçük dişli 4 tur döner. Çapları ile dönme sayıları ters orantılı. Büyük dişli 4 tur döndüğünde küçük dişli 16 tur döner. [collapse] Ortak eksenli dişli çarklarda dişlilerin dönme yönü ve dönme sayıları eşittir. 2. Kasnak Sabit bir eksen etrafında dönebilen silindirlerin, birbirine kayış yardımı ile bağlanması ile kasnaklar oluşur. Silindirlerin dönme yönleri kayışın bağlanma şekli ile değişir. 3. Vida Vida silindirin etrafına sarılı bir eğik düzlemdir. İki yüzeyi birbirine tutturmak için kullanılır. Vidanın iki dişi arasındaki mesafeye vida adımı denir. Vida bir tur attığında vida adımı kadar ilerler. Vida da kuvvetten kazanç yoldan kayıp vardır. Vida adımı büyüdüğünde vida daha fazla yol alır fakat daha fazla kuvvet uygulamak gerekir. Vida da kuvvetin yönü ve büyüklüğü değişir. Vida adımı küçük olan vidaların Solda kuvvetten kazancı fazladır, fakat döndürüldüğünde daha az saplanır. Vida adımı büyük olan vidanın Sağda kuvvetten kazancı azdır, fakat döndürüldüğünde daha fazla saplanır. 4. Tekerlek Tarihteki en önemli buluştur. Tekerlekte bir basit makinedir. Bileşik Makine Basit makinelerin bir araya getirilmeleriyle oluşturulmuş bileşik makineler de vardır ve bileşik makineler hayatımızda daha fazla yer tutar. İki ya da daha fazla basit makinenin birleşmesiyle oluşan araçlara bileşik makine denir. El arabası Kaldıraç, eğik düzlem ve tekerlekten oluşan bileşik makinedir. Bisiklet Tekerlek, dişliden, kaldıraç, çıkrık oluşan bileşik makinedir. Fren mekanizması kaldıraç, pedal ise çıkrıktır. Olta Dişli çark, çıkrık, sabit makara ve kaldıraçtan oluşan bileşik makinedir. Tırnak makası Kaldıraç ve eğik düzlemdenTırnak kesen kısım oluşan bileşik makinedir. El mikseri Çıkrık ve dişli çarktan oluşan bileşik makinedir. Makas Kaldıraç ve eğik düzlem Kama oluşan bileşik makinedir. Fen ve teknoloji dışında, sinema, fantastik edebiyat ve tarih sevdalısı, sıkı bir Yüzüklerin Efendisi hayranı. Basit Makineler Video Ders Olarak İzlemek İçin Tıklayın Bir işi daha kolay yapabilmek için kullanılan düzeneklere basit makineler denir. Bu basit makineler kuvvetin doğrultusunu, yönünü ve değerini değiştirerek günlük hayatta iş yapmamızı kolaylaştırır. Basit Makinelerin Genel Özellikleri 1. Basit makine ile, kuvveten, hızdan ve yoldan kazanç sağlanabilir. Fakat aynı anda hepsinden kazanç sağlanamaz. Birinden kazanç varsa, diğerlerinden aynı oranda kayıp vardır. 2. Kuvvet kazancı, yükün kuvvete oranı olarak ifade edilir. Yük kuvvet ile dengede ise, 3. Hiçbir basit makinede işten kazanç yoktur. Hatta sürtünme gibi nedenlerden dolayı kayıp vardır. Sürtünmenin olmadığı ideal basit makinelerde işten kayıp yoktur. Bu durumda makine tam kapasite ile çalışır. Yani verim % 100 olur. Bir basit makinenin verimi, 4. Basit makinelerde moment ve iş prensipleri geçerlidir. a. Moment Prensibi Sistem denge iken, Kuvvet . Kuvvet kolu = Yük . Yük kolu b. İş PrensibiBir cisme uygulanan kuvvet ile, kuvvete paralel yolun çarpımı F kuvvetinin yaptığı işe eşittir. W = F . x dir. İş prensibi ise, Kuvvet . Kuvvet yolu = Yük . Yük yolu dur. KALDIRAÇLAR a. Destek ortada ise, Sağlam bir destek etrafında dönebilen çubuklara kaldıraç denir. Bir kaldıraçta kuvvetin desteğe olan uzaklığına y kuvvet kolu, yükün desteğe uzaklığına x yük kolu denir. Şekildeki desteğin ortada olduğu ağırlığı önemsiz kaldıraç dengede iken, yük ile kuvvet arasındaki ilişki moment prensibinden bulunur. F . y = P . x dir. Burada P ile F kuvvetleri paralel olduğu için çubuğa dik bileşenlerini almaya gerek yoktur. Kuvvet kolu, yük kolundan büyük y > x ise, kuvvetten kazanç sağlanır ve cisimler ağırlığından daha küçük kuvvetlerle dengede tutulabilirler. Bu tip basit makinelere örnek olarak pense, makas, tahtarevalli, kerpeten, manivela ve eşit kollu terazi sayılabilir. b. Destek uçta ise,Şekildeki ağırlığı önemsiz olan kaldıraçta, F ile P arasındaki ilişki moment prensibinden bulunur. F . y = P . x dir. Bu tip kaldıraçlarda, y > x olduğundan kuvvetten kazanç sağlanır. El arabası, gazoz açacağı, fındık kırma makinesi, kağıt delgi zımbası bu tip kaldıraca örnek olarak verilebilir. c. Yük ve destek uçta ise,Şekildeki ağırlığı ö-nemsiz olan kaldıraçta, F ile P arasındaki ilişki yine moment prensibinden bulunur. F . y = P . x dir. x > y olduğundan kuvvetten kayıp, yoldan ise kazanç vardır. Cımbız ve maşa bu tip kaldıraçlara örnek olarak verilebilir. MAKARALAR Makaralar sabit bir eksen etrafında serbestçe dönebilen, çevresinde ipin geçebilmesi için oluğu olan basit bir makinedir. a. Sabit makaralarÇevresinden geçen ip çekildiğinde yalnızca dönme hareketi yapabilen makaralara sabit makara denir. Moment prensibine göre F . r = P . r => F = P dir. Makara ile ip arasında sürtünme önemsiz iken aynı ipin bütün noktalarındaki gerilme kuvveti aynı olduğundan F = P dir. Kuvvetten kazanç yoktur. b. Hareketli MakaraÇevresinden geçen ip çekildiğinde hem dönebilen hem de yükselip alçalabilen makaralara hareketli makara denir. Aynı ipin bütün noktalarındaki gerilme kuvveti aynı olduğundan, dengenin şartına göre, Hareketli makarada makara ağırlığı ihmal edilmez ise, makaranın ağırlığı P yüküne dahil edilir. Ağırlığı ihmal edilen hareketli makarada kuvvetten kazanç vardır. Ağırlığı ihmal edilmiyor ise ağırlığa göre kuvvetten kazanç olabilir de olmayabilir de. Hareketli makarada F kuvveti ile ipin ucu h kadar çekilirse, karşılıklı paralel iplerin herbirinden h/2 kadar kısalma olur ve cisim h/2 kadar yükselir. PALANGALAR Hareketli ve sabit makara gruplarından oluşan sistemlere palanga denir. Makara ağırlıkları ve sürtünmelerin önemsiz olduğu palanga sistemlerinde, kuvvet ile yük arasındaki ilişki, makaralarda olduğu gibi denge şartlarından bulunur. Makara ağrılıkları ihmal edilmiyor ise, hareketli makaraların ağırlıkları yüke ilave edilerek aynı işlem yapılır. Sabit makaraların ağırlıkları ise, tavana bağlı olan iplerle ya da bağlantı maddeleriyle dengelenir. Şekil – I de Şekil – II de EĞİK DÜZLEM Ağır yükleri belli yüksekliğe kaldırmak zor olduğu zaman eğik düzlem yardımıyla yükten daha az bir kuvvet ile cisimler istenilen yüksekliğe önemsiz ise, eğik düzlemde iş prensibi geçerlidir. Kuvvet . Kuvvet yolu = Yük . Yük yolu F . S = P . h Kuvvet yolu, kuvvete paralel olan S yolu, yük yolu ise, yüke paralel olan h yoludur. Kuvvetten kazanç sağlanır. Fakat aynı oranda yoldan kayıp olur. ÇIKRIK Dönme eksenleri aynı yarıçapları farklı iki silindirin oluşturduğu sisteme çıkrık denir. Şekilde görüldüğü gibi yük, yarıçapı küçük olan silindirin çevresine dolanan ipin ucuna asılır. Kuvvet ise, silindire bağlı kolun ucuna uygulanır. Moment prensibine göre, F . R = P . r dir. R > r olduğundan kuvvetten kazanç vardır. Daha küçük F kuvveti ile dengede tutmak veya yükü sabit hızla çıkarmak için oranını küçültmek gerekir. Et kıyma makinesi, el matkabı, araba direksiyonu, tornavida, kapı anahtarı gibi araçlar çıkrığa örnektir. VİDAVida, iki yüzeyi birbirine birleş-tirirken, en çok kullanılan, basit makinelerden birisidir. Vidada iki diş arasındaki uzaklığa vida adımı denir. Vidayı tahtaya vidalamak için tornavida ile kuvvet uygulayarak döndürmek gerekir. Vida başı bir tam dönüş yaptığında vida, vida adımı a kadar yol alır. N kez döndüğünde ise N . a kadar yol alır. Vidayı döndürmek için uygulanan F kuvvetinin yaptığı iş, vida tahtaya girerken R direngen kuvvetinin yaptığı işe eşittir. İş prensibinden Kuvvet . Kuvvet yolu = Yük . Yük yolu F . 2pr = R . a dır. Vidanın baş kısmı daire olduğu için bir turda kuvvet yolu dairenin 2pr çevre uzunluğu kadar olur. DİŞLİLER Dişli çarklar, üzerinde eşit aralıklarla dişler bulunan ve bir eksen etrafında dönebilen silindir şeklindeki basit makinedir. Dişler çarkların birbirine geçmesini sağlar. Dişlilerden birine uygulanan kuvvet dişler yardımı ile diğerine iletilir. Dişlilerin çalışma prensibi çıkrığınkine benzer. Eş merkezli dişliler birbirine perçinli olduğu için hep aynı yönde dönerler ve devir sayıları da eşittir. Şekildeki gibi birbirine temas halinde olan dişliler için, herbir dişli bir öncekine göre,a. Zıt yönlerde dönerler. Dolayısıyla K ve M aynı yönde Devir sayıları yarıçapları ile ters orantılıdır. c. K ve M nin aralarındaki devir sayıları oranı L nin yarıçapına bağlı değildir. Birbirlerini döndüren dişli ve kasnaklarda dönme sayısı ile yarıçapların çarpımı eşittir.

basit makineler 8 sınıf konu anlatımı