🐭 Yapım Eki Çekim Eki 3 Sınıf
bKhPywv. A İSİM ÇEKİM EKLERİ 1 Çokluk Eki İsimlerin sayı bakımından çokluğunu elmalar,çocuklar ,öğrenciler. 2Hal Ekleri- i,-e,-den,-de Kitabı ver belirtme haliYola bak Yönelme haliEvden geliyorum Çıkma haliSende kaldı Bulunma haliSıradan insanlarla işim olmaz.Sıfat yapmıştır ve bu yüzden yapım eki olmuşturBunlar gözde çocuklardır.Sıfat yapmıştır ve bu yüzden yapım eki olmuşturSudan sebeplerle yanıma gelme Sıfat yapmıştır ve bu yüzden yapım eki olmuştur 3İyelik ekleri Eklendiği isimlerin kime ait olduğunu ifade Kitabım,kitabın, kitabı, kitabımız, kitabınız, kitapları iyelik eklerini, ismin başına benim, onun, bizim, sizin, onların zamirlerini getirerek bulabiliriz. 4 İlgi ekleri Tamlama Ekleri “ın, in, un, ün” isim tamlaması kapı-n-ın kol-u , müdür-ün oda-sı 5Eşitlik Eki “-ca,-ce” Sence bu doğru mu?Çocukça davranma 6Ek eylem Ekleri İsim soylu sözcükler yüklem yapma göreviyle kullanılan iyi-y-im, iyi-sin, iyi-dir, iyi-y-iz, iyi-siniz, iyi-dirler BFİİL ÇEKİM EKLERİ1Zaman ekleri Bildirme Kipleri Fiillerde hareketin yapıldığı zamanı gel-miş Duyulan geçmiş zamanoku-du görülen geçmiş zamangid-i-yor Şimdi geçmiş zaman yat-acak Gelecek geçmiş zamanŞimdi gelir Geniş geçmiş zaman 2Dilek kipleri Fiillerde dilek, şart, istek, gereklilik… gibi anlamları karşılayabilmek için getirilen kip Gider-se-m gelmem Dilek-şart kipiBiraz daha oturayım istek kipiDers çalışalım istek ekiArtık git-meli-y-im Gereklilik kipiBunları da oku-sun Emir ekiDışarı çıkın Emir eki 3Şahıs Ekleri Fiildeki eylemi gerçekleştiren şahsı belirtmek için getirilen eklerdir. Fiillerde kip eklerinden sonra Geliyor-um, çalışmalı-sın, yaptı- okusak-k , üzülür-üz koşacak-sınız yürüdü-ler YAPIM EKLERİ İsim ya da fiil kök veya gövdelerine gelerek onlardan başka isim ya da fiil türeten eklerdir. Yapım ekleri eklendiği sözcüğün anlamını da türünü de değiştirir. Her zaman çekim eklerinden önce gelir. Yapım eki almış bir sözcüğe türemiş sözcük ya da gövde sözcük yapım eki almışsa basit yapılıdır sözcük çekim eki olsa da basittir 1İsimden İsim Yapım Ekleri İsim kök veya gövdelerine eklenerek, yeni bir isim gövdesi oluşturan kömür-lük, göz-lük , kulak-lık …lı Şehir-li , para-lı , ağaç-lı , baş-lı …sız su-suz, para-sız, ev-siz,cü göz-cü, sanat-çı, yol-cu, simit-çi,ce Türk-çe İngiliz-cedaşÇağ-daş, arka-daş, yol-daşüncü üç-üncü beş-incimsı acı-msı ekşi-msicil et-cil ben-cil insan-cılşın sarı-şınsal kum-sal kadın-salıt yaş-ıtcağız kız-cağız çocuk-cağızcık az-ı-cık küçük-cüktı horul-tı cıvıl-tı 2İsimden Fiil Yapan Ekler İsim köklerine veya gövdelerine gelerek onlardan fiil su-la, taş-la, uğur-laal çok-al, az-al, dar-all doğru-l, sivri-la kan-a, yaş-a, tür-e, boş-aar yaş-ar, mor-ar, sarı-arda fısıl-da, horul-da, gürül-deat yön-et, göz-etık geç-ik, bir-ikımsa az-ımsa, benim-se,küçük-msekır fış-kır, hay-kırlan ev-len, rahat-lalaş şaka-laş, der-leş, çocuk-laşsa su-sa, garip-se önem-se 3Fiilden İsim Yapan Ekler Fiil kök veya gövdelerine gelerek isim yapan eklere düşün-ce, eğlen-ceocak-ecek giyecek, yok-ocak, aç-ocakak yat-ak, kaç-ak, dur-ak,ga böl-ge, bil-ge, süpür-ge,gan çalış-kan, unut-kan, kay-gangı sev-gi, çal-gı, as-kıgıç bil-giç, dal-gıç, başlan-gıçgın yor-gun, bil-gin, bez-gin, bit-ginı,-i yaz-ı, öl-ü, yap-ı, çat-ı, kok-u, doğ-uıcı-ici yap-ıcı, gör-ücü, al-ıcı, sat-ıcı,ık-ik kes-ik, aç-ık, göç-ük,ım-im say-ım, seç-im, öl-üm, ölç-ümın-in yığ-ın, ak-ın, tüt-ün, ek-in,nç gül-ünç, sev-inçıntı es-inti, çık-ıntı, dök-üntü,ır-er gel-ir, gid-er, ok-ur,ış otur-uş, yürü-y-üş,ıt geç-it, yak-ıt, ölç-üt,ma gülmeyi severim , konuşmayı gelmek, gitmektı belir-ti, kızar-tı, Fiilden Fiil Yapan Ekler Fiil soylu kelimelerden yeniden fiil yapan eklere gül-dür, yap-tır, koş-tur,ala kov-ala, silk-ele,er gider, çık-ar,imsa gül-ümse, an-ımsa,ın gez-in, gör-ün, sev-in, taşı-n,r kaç-ır, bat-ır, iç-ir,ş gör-üş, uç-uş, gül-üş,t uza-t, sap-ıt, korku-t, üşü-t,ı sev-il, kır-ıl, sat-ıl EKLERLE İLGİLİ GENEL UYARILAR1 “-i” kişi ekiyle, bu eke benzeyen diğer ekler Evi yandı. ekiEvi yaktı. İsmin –i haliBu yapı Osmanlılardan kalmadır. Fiilden isim Çekim ekleri eklendiği sözcüğün anlamını isim çekim eklerinden olan -de ve –den hal ekleri eğer sıfat olarak kullanılırsa yani sıfat yapımında görev alırsa o zaman ismin anlamını değiştirir ve yapım eki Okuldan geliyorum. Çıkma durum ekiSenin gibi bir candan arkadaşım yok. Sıfat yaptığı için yapım ekidir.S İYalandan bir kavga çıkardılar. Sıfat yaptığı için yapım ekidir İSıradan insanlarla işim bir şeylerim kaldı.Bulunma durum ekiBunlar,gözde öğrencilerdir.Sıfat yaptığı için yapım ekidir3 kişi eki olan -m ile bu eke şekilce benzeyen diğer ekler birbiri ile Seçimi kim kazandı? ekiBir dilim ekmek verir misin? işten dilim çok yandı. saçımı süpürge ben daha çok küçüğüm. Ek-fiilO benim kalemim. Tamlayan durum ekiBeni bırakıp gitme küçüğüm. 2. kişi iyelik eki olan -n ile buna şekilce benzeyen diğer ekler Aklın neredeydi? iyelik ekiBu yıl ekin ekmeyeceğiz. gelin. emir ekiYurdun soruları bitmiyor. İlgi ekiTuristler,bu yıl Türkiye’ye akın edecek. İsim-fiil eki olan -ma,-me ile yapan olumsuzluk eki Yürümeyi severim.İsim-fiilOnunla biraz konuşmayı dene.İsim-fiilArtık benimle konuşma. olumsuzluk ekiPeşimden gelme. yapan olumsuzluk eki 6 “L” fiilden fiil yapım ekiyle “L” isimden fiil yapım eki birbirine Artık günler kısaldı. kırıldı. 7 “Ş”filden fiil yapım ekiyle işteşlik eki, “ş” fiilden isim yapım eki isim-fiil birbiriyle Hep birlikte gülüştüler. işteşlik ekiBakışların beni heyecanlandırıyor. isim-fiilBu gülüşü,bu bakışı hiç unutmam. isim-fiilBir süre öylece bakıştık. işteşlik eki Not “-ş” karşılıklı ya da birlikte yapılma anlamı veriyorsa yani “işteşlik eki” dir. 8 İsimden isim yapım eki olan “-cı” ile fiilden isim yapım eki ici birbiriyle Yolcu var mı? bir işin yok mu? 9 Fiilden isim yapım eki olan “-sal” ile isimden isim yapım eki olan “-sal” birbiriyle Kumsal Gör-sel işit-sel 10 İsimden fiil yapan “-imse” ile “-imse” Ben-imse Gül-ümse An-ımsa 11 Türkçede önce yapım eki sonra çekim eki Kork-u-yor-um taşlıklarBunun istisnaları da gitmem. 12 Bir sözcük birden çok yapım eki Gözcülük, korkulu, dalgalı, ışıksız, örtülü…
yapım eki çekim eki 3 sınıf